Polski architekt, który rzucił pracę, by malować Warszawę jak ze snu. "Wymyśliłem swoją własną niszę"

Na myśl o pracowni malarza w głowie pojawiają się obrazy pełne zabrudzonych pędzli, rozlanej na podłodze farby i artystycznego nieładu w pokoju.

Tymczasem pracownia akwarelisty Tytusa Brzozowskiego jest tak estetyczna i jasna, jak jego obrazy - eksplodujące kolorem miejskie panoramy, które w swej surrealistyczności są jednocześnie uporządkowane i proste.

Aby malować obrazy, Tytus rzucił prestiżową pracę architekta. Jednak żyjąc jako artysta, nie klepie przysłowiowej biedy. Jak mówi, nie zrezygnowałby z etatu w biurze architektonicznym, gdyby - paradoksalnie - nie zarabiał więcej malując.

Czy Tytusowi Brzozowskiemu zdarza się odwiedzić znajomego czy pójść do kawiarni i zobaczyć wiszący na ścianie obraz Tytusa Brzozowskiego?

To się zdarza nagminnie (śmiech). Oprócz sprzedaży oryginałów, która jest moim głównym zajęciem, sprzedaję również wydruki moich obrazów w limitowanych edycjach. A że tych wydruków sprzedało się już sporo, to trafiam na nie dość często. Pojawiają się chociażby w ogłoszeniach mieszkań na wynajem czy u znajomych w prezentach ślubnych.

Jakie to uczucie?

Bardzo przyjemne. Oryginalne obrazy są drogie i ich wartość cały czas rośnie, natomiast na wydruk większość ludzi może sobie pozwolić. Dzięki temu moje prace znajdują się w wielu domach, przez co mam bliski kontakt ze swoimi odbiorcami. Ta możliwość stania się w jakiejś formie codziennością w czyimś domu jest wyjątkowa.

Dużo ma pan klientów?

Jeśli chodzi o oryginalne obrazy to kolejka jest długa. Moja technika malowania akwarelami jest bardzo pracochłonna, obrazy są pełne szczegółów, a mi zależy na jakości każdego obrazu. W związku z tym powstają one długo, zaś chętnych jest dużo – zarówno tych indywidualnych, jak i biznesowych. W tej chwili mam zlecenia na 55 obrazów i ostatnia osoba w tej kolejce będzie musiała czekać na swój obraz około dwóch lat.

Czyli stereotyp nie znajduje w pana wypadku potwierdzenia i artysta nie klepie przysłowiowej biedy?

Mam to szczęście, że stereotyp się nie sprawdził. Wydaje mi się, że każdy artysta, nawet taki, którego pomysł na sztukę jest trudny do skomercjalizowania, może wykonywać pracę związaną z kulturą i zarabiać dzięki swojej wrażliwości. Ja chciałem być artystą, który zarabia na swoim pomyśle artystycznym. Udało się.

Na sztuce zarabia się więcej niż na architekturze?

Nie zrezygnowałbym z pracy architekta, gdyby się okazało, że na sztuce mam zarabiać mniej. Dziś, jako artysta z własną marką i gruntującą się renomą, mogę zarabiać znacznie więcej niż jako architekt.

Aby malować obrazy, rzucił pan architekturę.

Nie rzuciłem architektury. Ja cały czas ją realizuję, tylko na swój własny sposób. W mojej pracy artysty jest taka quasi dydaktyczna rola opowiadania o Warszawie, architekturze, jej wartości w życiu codziennym i sposobie jej działania.

W ten sposób odnalazł pan swoją niszę.

Myślę, że ja ją wymyśliłem, po czym samodzielnie wypełniłem. Takich obrazów, jakie maluję - opowiadających o polskich miastach, ich charakterze i historii z surrealistycznymi akcentami – wcześniej nie było.

Miast, które pan tworzy na swoich obrazach, też w rzeczywistości nie ma. Mówi się, że namalowane przez pana miejsca wyglądają „jak z baśni” lub „ze snu”. Gdzie pan szuka inspiracji?

Przede wszystkim szukam charakteru i lokalności miejsca, które przenoszę na papier. Korzystam z różnych budynków, fragmentów historii i samego miasta. Tych istniejących i tych nieistniejących, które miały dużą wartość dla budowania charakteru danego miejsca. Moje kolaże to takie nowe światy, które, choć składają się z różnych fantastycznych i baśniowych elementów, to ciągle są tutejsze i niosą ze sobą ducha i atmosferę tego miejsca.

Mam swoje różne ulubione budynki, które w dziejach miasta diametralnie się zmieniały i przeobrażały swoją formułę. Lubię pokazywać ich drogę i zestawiać to, jak wyglądały niegdyś z tym, jakie są współcześnie. Warszawa jest takim miastem - podczas odbudowy zapadło tu mnóstwo decyzji, a przecież mogło być inaczej i nasza stolica mogła być zupełnie innym miejscem. Bardzo lubię malować te wersje, które nigdy się nie wydarzyły, takie wersje alternatywnej rzeczywistości.

To ze skończonych studiów i pracy architekta czerpie pan wiedzę na temat architektury?

Na studiach każdy wybiera swoją ścieżkę i spośród całej puli możliwości, każdy się profesjonalizuje w tym, co go najbardziej interesuje - u mnie było to projektowanie, sprawy artystyczne i historia architektury, zwłaszcza Warszawy. A że od lat miałem pomysł, że będę malował typowo warszawskie sceny, w których będzie jakiś dziwny, zaskakujący element, to moją wiedzę udało mi się sprawnie połączy ze sztuką.

Tak sprawnie, że z pełnoetatowego architekta stał się pan pełnoetatowym artystą. Jak to się stało?

Podczas studiów bardzo się angażowałem, miałem wielkie ambicje, chciałem zostać dobrym i cenionym architektem. Moim idolem był Bohdan Pniewski, który odegrał niezwykle ważną rolę w warszawskiej architekturze. Bardzo wcześnie zacząłem praktykę w różnych warszawskich pracowniach, spędziłem dwa lata w Finlandii.

Po powrocie udało mi się dostać do bardzo prestiżowego, warszawskiego biura Jems Architekci. Spędziłem tam 5 lat wśród mądrych i zaangażowanych w architekturę ludzi, pracując przy istotnych dla miasta budynkach.

Jednak architektura, zwłaszcza robiona dobrze, jest zawodem trudnym i niezmiernie stresującym. Prawo jest skomplikowane, do tego dochodzi wieczna presja ze strony inwestorów, często pracuje się po godzinach. Żeby złapać trochę oddechu, wróciłem do tego, czym się zajmowałem podczas studiów, czyli do malowania.

To musiał być porządny haust, skoro zdecydował się pan zrobić z tego swój zawód.

Wtedy był to dla mnie sposób na walkę ze stresem – choć nie byłem jakimś kłębkiem nerwów, to mając 25 lat zacząłem mieć pukle siwych włosów. Ogromne znaczenie miało też tempo w jakim malarstwo przynosi namacalny efekt. W architekturze często wielkie, długotrwałe zaangażowanie nie kończy się realizacją.

Malowanie obrazów jest szybsze?

Znacznie. Tu po kilku dniach widać już pierwsze efekty. Malowałem obrazy tylko wieczorami i weekendy, ale udało mi się zgromadzić wystarczający materiał na pierwszą wystawę – od dawna bardzo mi na tym zależało. Wystawa okazała się dużym sukcesem, obrazy zostały sprzedane, ludzie zapisywali się w kolejkę po nowe. To był dla mnie sygnał, że mogę pójść inną drogą, nie tylko pracując jako architekt.

Była to trudna decyzja?

Bardzo, bo w końcu chciałem być też Bohdanem Pniewskim. Wtedy spotkałem się z moim przyjacielem, który podpowiedział mi, że nie trzeba realizować wszystkiego w życiu jednocześnie. Że można mieć różne etapy i że jeżeli teraz pasjonuje mnie malarstwo, to warto spróbować. Poszedłem za jego radą.

Z perspektywy czasu czym się różni praca malarza od pracy architekta?

Nie będę obiektywny, bo nie jestem stworzony do pracy na etacie i w dużym zespole. Bardzo cenię sobie ciszę i pracowanie samemu. Nigdy nie lubiłem formuły, w której musiałem spędzać określone godziny w jakimś miejscu. Bardzo cenię sobie komfort decydowania o swoim czasie i planowania swojej pracy, jak również jestem znacznie bardziej wydajny, pracując według własnego pomysłu i nie zastanawiając się, czego ktoś ode mnie oczekuje.

Samodzielna praca daje nieograniczone pola rozwoju, podczas gdy etat zawsze będzie do pewnego stopnia krępujący, bo możemy poruszać się wyłącznie po jakichś szczeblach. Wszystko to jest restrykcyjnie podzielone, wszystkie etapy trzeba wypracować, one trwają latami, a często zależą też od subiektywnego zdania naszych przełożonych. Rezygnacja z etatu była dla mnie haustem świeżego powietrza.

Nie brakuje panu tej nobilitacji pracy architekta? Czy przedstawiając się „Tytus Brzozowski, architekt” nie czuł pan większego uznania dla swojej pracy niż „Tytus Brzozowski, malarz”?

Zawsze uczono mnie, że architektura, prawo i medycyna to najbardziej prestiżowe kierunki. Jednak w codziennym życiu okazuje się nie być bardziej nobilitująca czy budząca większe zainteresowanie od sztuki. Rozpoznawalny artysta może dużo łatwiej dotrzeć do ludzi ze swoimi pomysłami i tematami niż architekt.

Konkurencja jest duża w obu branżach, lecz jeśli chodzi o popularność, sztuka wygrywa. Podczas gdy moje obrazy docierają do dziesiątek tysięcy ludzi, architektura, choć jest bardzo ważnym składnikiem naszej codzienności, mało kogo interesuje.

Jednak sztuka też nie interesuje wszystkich. Ludzie, którzy kupują obrazy, nie są standardowymi Janami Kowalskimi.

Rzeczywiście do zainteresowania sztuką potrzebny jest pewien stopień wrażliwości. W sztukę inwestują ludzie o pewnym statusie, potrzebne są do tego konkretne środki. Dlatego wśród klientów często spotykam przedstawicieli świata biznesu, menedżerów z wielkich korporacji. Jest coś takiego jak wzrost wartości dzieł sztuki – z roku na rok ich cena rośnie, więc jest to sposób inwestowania pieniędzy. Obrazy kupują też ludzie z myślą, że kiedyś przekażą je swoim dzieciom.

Sztuki szukają również firmy zainteresowane poprawą komfortu pracy swoich pracowników albo szukające nowego wizerunku.

Dużą cześć swojego sukcesu zawdzięcza pan Facebookowi. Bez niego by się nie udało?

Media społecznościowe drastycznie zmieniły świat sztuki. Niegdyś popularną wystawę odwiedzało kilka tysięcy osób, teraz każdy post może docierać do dziesiątek tysięcy. Myślę, że bez Facebooka byłoby mi znacznie trudniej. Jako artysta, który dopiero zaczynał swoją drogę, miałem niezwykłe zasięgi, zdarzało się, że moje obrazy docierały do 100 tys. użytkowników bez żadnej promocji.

Oczywiście to się wszystko zatrzymało, Facebook wielokrotnie zmienił algorytm, jednak jeśli człowiek jest szczery i prawdziwy w tym, co robi i ma dobry pomysł artystyczny, to ma naprawdę duże szanse na osiągnięcie sukcesu.

Nie jest tak, że media społecznościowe trochę obniżają rangę sztuki?

Sztuka jest może dzięki nim nieco bardziej egalitarna – każdy może mieć do niej dostęp niezależnie od miejsca zamieszkania czy statusu, ale koniec końców treści i tak docierają tylko do zainteresowanych.

Rozmawiała: Patrycja Wszeborowska

Zdjęcia: Stefan Ronisz